/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/05/data86219269-ab3c5e.jpg "Wie keurt echt al deze kwaliteitsborden goed?")
De donkergroene cirkel met het zwarte wapenschild was het meest bekende en vrijwel het enige kwaliteitsteken voor de consument. Er omheen geschreven in zwarte letters: “Erkend door de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen”.
Dit logo bestaat niet meer. Anderen namen hun plaats in – niet een paar. Inmiddels staan er meer dan honderd verschillende kwaliteitslabels op voedselverpakkingen en tassen. Dit bedrag helpt niet echt bij het maken van bewuste keuzes.
Het is vaak niet duidelijk wat er precies “eens” is met dit keurmerk – en wat niet. Milieu Centraal, een consumentenvoorlichtingsorganisatie op het gebied van duurzaamheid, evalueert eens in de drie jaar de kwaliteitslabels op levensmiddelen.
Milieu Centraal maakte vorige week een nieuwe lijst van twaalf “best geteste” kwaliteitsmerken bekend. Waarom zijn er eigenlijk zoveel labels? Paulien van der Geest, Expert Sustainable Food bij Milieu Centraal: “Deze vraag stellen we altijd aan de voedingsindustrie. Het is niet de overheid die de keurmerken geeft, het zijn de ondernemers zelf. We zien het liefst dat ze aansluiten bij de bestaande en vertrouwde kwaliteitslabels en niet constant met nieuwe komen” .
Lees ook: Verkeerde vis, verkeerde kwaliteitslabels?
Kwaliteitstekens zijn onder te verdelen in verschillende categorieën: “goed” voor mensen (sociaal), voor dieren (welzijn) en/of voor het milieu in het algemeen. Dit laatste kan vervolgens worden onderverdeeld in voedselproductie die de atmosfeer in stand houdt (klimaat), of bodem en water (biodiversiteit).
Ook is er aandacht voor controle. Welke partij houdt toezicht op de naleving van de eisen van het keurmerk: een onafhankelijke organisatie, of ondernemers doen het zelf? Zijn er sancties als het bedrijf niet aan de eisen voldoet?
Maak de belofte waar
Een consument die dit allemaal wil weten, kan dieper op de site ingaan Keurmerkwijzer.nl, die Milieu Centraal runt. Er kan ook een aparte app met dezelfde naam worden gedownload, als snelzoekindicator in de Store.
Maar hoe zeker kunt u zijn dat producten met betere kwaliteitslabels ook echt goed zijn? Van der Geest: “Onze evaluatie gaat over keurmerken, niet over producten op zich. Door keurmerken aan hun producten te koppelen, claimen ondernemers dat hun producten duurzaam zijn geproduceerd. In ons onderzoek beoordelen we of ze die belofte waarmaken. “
Afgezien van de tekenen van kwaliteit, is er nog iets om op te letten in de schappen. Huisstijlontwerpers weten dat consumenten gevoelig zijn voor groen, sterren, tekens en stempels. Ze stralen een gezaghebbende sfeer uit en worden daarom vaak verwerkt in de huisstijl van het merk. Zie voor een voorbeeld de kipverpakking van “Tante Door”. Van der Geest: “Je moet je productlogo’s echt apart op de verpakking en keurmerken houden.”
Hetzelfde geldt voor de verschillen in de twee woorden “eco” en “bio”. Van der Geest: “Het blijkt al snel verantwoord, maar zonder betrouwbaar etiket zegt het niet veel over de manier waarop dit voedsel wordt geproduceerd.”
Dragen deze keurmerken bij aan de verduurzaming van de Nederlandse voedselketen? “Ongetwijfeld, maar niet alleen natuurlijk.” Verwijst naar Zoeken vanuit WageningenDie cijfers heeft over deze ontwikkeling. Het percentage ‘duurzame’ consumptie in de totale voedselconsumptie is gestegen van 12 procent in 2016 naar 19 procent in 2020. “We hopen dat de stijging elk jaar iets sneller zal toenemen, zeker als consumenten meer aandacht besteden aan etiketten.”
“Valt vaak neer. Subtiel charmante tv-liefhebber. Toegewijde internetfan. Muziekbeoefenaar.”